School met te veel regels
Tijd om de meedenker van Floris af te sluiten. Op de school waar hij werkt hebben een aantal veranderingen plaatsgevonden. Zo is het aantal leerlingen gestegen wat voor veel lawaai in de gangen en rommel in de school zorgt. Op dit moment lost de school dit naar zijn mening op met een typisch staaltje vastdenken. Hij vroeg jullie om met hem mee te denken.
Op dit moment lost de school dit probleem naar mijn mening op met een typisch staaltje van vastdenken.
Floris legt de situatie uit:
Al enige jaren werk ik met veel plezier op een middelbare school in Noord-Brabant. De school was oorspronkelijk een dependance van een school in een ander dorp, maar is uitgegroeid naar een zelfstandige school. Moesten leerlingen in het verleden voor de laatste leerjaren nog naar de andere locatie toe, tegenwoordig kunnen leerlingen ook op deze vestiging hun diploma halen.
Dit heeft veel gevolgen voor de school. Er is een complete vleugel aangebouwd en de school is qua leerlingenaantal flink gegroeid. Met alle pijn die daarbij hoort tot gevolg.
Een ergernis op dit moment is dat leerlingen teveel vrijheid voelen om overal in de school rond te hangen. Het gebouw leent zich daar ook uitstekend voor door de vorm die het gebouw heeft. Er is een ronde hal in het midden en van daaruit gaan drie gangen over drie verdiepingen ieder een kant op. Deze vorm maakt dat je nooit een goed overzicht hebt en de school vele plekjes kent waar je je uit het zicht kunt verstoppen. Dat dit niet wenselijk is, daar is iedereen het wel over eens. Leerlingen die rommel achterlaten of lawaai maken in gangen waar lessen zijn, wil je niet hebben als school.
Op dit moment lost de school dit naar mijn mening op met een typisch staaltje van vastdenken. Kriskras door de school hangen posters en bordjes met teksten als "dit is geen verblijfplaats" en "hier geen eten en drinken nuttigen". Ook staan er in het reglement tal van 'afspraken' zoals niet rondhangen in de kluisruimte op straffe van corveeën of alleen de laatste 5 minuten van de pauze bij kluisjes spullen pakken.
In de praktijk is dit niet te handhaven. Het docententeam treedt hierin niet collectief op waardoor leerlingen soms wel, soms niet worden aangesproken op hun gedrag en daardoor enige gelatenheid tonen onder het mom van "ik kom er toch wel mee weg". Daarnaast blijf je als docent leerlingen wegsturen uit gangen en ruimtes met kluisjes. Onbegonnen werk. Daarbij speelt ook dat je als docent niet alle leerlingen bij naam en gezicht kent en het dus lastig is bij een overtreding (bijvoorbeeld eten waar dit niet mag) iemand daadwerkelijk te straffen.
Ik heb me suf zitten piekeren over wat je hier aan kunt doen zodat leerlingen veel meer uit zichzelf handelen, maar ik kom er niet uit. Wie heeft suggesties?
Hulp uit alle hoeken
Vanuit alle hoeken kwamen er reacties binnen, via Facebook, Twitter, LinkedIn en in de reacties onderaan dit artikel kun je ze allemaal teruglezen. Als je een probleem vanuit het gedachtegoed van het omdenken benadert, kun je een paar dingen doen.
Iedere stap leidt tot een andere manier van omgaan met het probleem. Hieronder zullen we ze stap voor stap bespreken en toepassen op het probleem van Floris.
Waarnemen
De eerste en misschien wel de meest belangrijke stap is waarnemen. Hierbij kijk je goed naar de feiten en stel je jezelf de vraag ‘wat is het probleem?’ en ‘is het wel een probleem?’. Je kunt niet beginnen met oplossen, loslaten of omdenken voordat je de feiten goed duidelijk hebt.
Zo vraagt Anja zich af of er werkelijk een probleem is. ‘‘Leerlingen voelen zich te vrij om zich te bewegen door de school ... dat is geen probleem dat is juist mooi!’’
Monique wil erachter komen waarom die leerlingen eigenlijk rondhangen. Vallen er te veel uren uit? Kunnen leerlingen zich ergens terugtrekken? Socializen?
Oplossen
Als de feiten helder zijn, kun je gaan kijken of je iets aan die feiten kunt veranderen. Lukt dat? Probleem opgelost! Er kwamen ontzettend veel creatieve en handige oplossingen voorbij.
Heel veel mensen stelden voor om juist samen te werken met de leerlingen. Bespreek met hen waar ze behoefte aan hebben, laat ze zelf een leuke ruimte maken of een oplossing bedenken. Anke stelde voor om stewards in te zetten; leerlingen die tijdens de pauze elkaar aan afspraken herinneren.
Anne en Petry kwamen met het idee om de plekken waar leerlingen mogen komen aantrekkelijk te maken of juist de ongewenste ruimtes in te richten als studieruimte. Om de leerlingen naar de gewenste plek te wijzen bedacht Mineke om een bewegwijzering op de vloer te leggen á la Ikea. En gaf Anne-Marije aan om plekken waar wel aan gehangen mag worden gekleurde muren te geven.
Ook kwamen veel mensen met creatieve ideeën om het opruimen leuker te maken. Zo bedacht Peter om afvalbakken neer te zetten die geluiden maken wanneer je iets erin gooit. En wil Sanne van het opruimen een competitie maken door er een opruimchallenge van te maken waarbij er via Snapchat foto’s gedeeld worden onder een hashtag van de school.
De Efteling zorgt ook voor plezier bij het opruimen met hun Holle Bolle Gijs
Loslaten
Een probleem bestaat niet alleen uit feiten. Soms zorgen verwachtingen ervoor dat iets een probleem wordt. Dit kunnen hele belangrijke en reële verwachtingen zijn, maar soms kun je ze ook loslaten zodat het probleem verdwijnt.
In dit geval wordt er door sommige van jullie aangegeven hoe heerlijk het is dat studenten vrijheid voelen binnen de school. Dat rondhangen... dat hoort toch bij pubers? En pubers houden zich nou eenmaal niet aan de regels. Daar zijn het pubers voor…
Omdenken
Vervolgens komen we aan bij het omdenken. In sommige gevallen lukt het om een probleem zo aan te pakken, dat je daadwerkelijk nieuwe mogelijkheden creëert. Dingen die er niet zouden zijn als het probleem er niet was. Dit lukt vaak als je omdenkt vanuit jouw verlangen. Wat wil je eigenlijk écht? Dat er meer ruimte in de school komt? Dat je geen leerlingen meer aan hoeft te spreken omdat ze rommel maken? Dat er echt naar je geluisterd wordt door het schoolbestuur?
Erik, Sanne en Kris waren het erover eens dat het geen zin heeft om dingen te verbieden en willen het probleem juist etaleren. Zorgen dat leerlingen zelf willen zijn op de daardoor bedoelde plekken. Als er behoefte is aan ‘’verstopplekken’’, creëer die dan waar het wenselijk is. Plaats bijvoorbeeld een bord die je combineert met een prikkelende vraag of uitdaging. ‘’Verstop jij je ook voor jezelf? #buutvrij #wienietwegisisgezien.’’
Reactie Floris
Uiteraard hebben we Floris ook zelf gevraagd of hij iets aan de reacties heeft gehad en hoe het nu gaat. Hij mailde ons het volgende:
De reacties hebben leuke dingen opgeleverd. Vooral het werken met kleuren, meedenken van leerlingen en minder regels zijn de beste resultaten. Ook het op één lijn krijgen van leraren slaat de spijker op de kop. Helaas moet ik eerlijk bekennen dat dit de resultaten zijn die ik zelf ook had bedacht. Het gaat er nu om dat er ook echt iets in gang wordt gezet.
Wat ik wel merk is dat bij toch wel veel mensen de inrichting van het gebouw niet helder is. Veel mensen komen met richt een aparte hangplek in of zet de kluisjes aan de kant en alleen in het midden overblijven. Het hele punt is echter dat dit simpelweg niet kan in ons gebouw. Het gebouw is te klein voor het aantal leerlingen. De verblijfplaats, aula en hal, puilen uit met leerlingen. Daarnaast staan er midden in de ruimte muren. Daardoor ontstaan er schuilplekken en dus slecht overzicht.
Komend schooljaar komt er een werkgroep om de school beter te profileren naar de buitenwereld. Een idee daarbij is ook om in het gebouw veel meer met kleuren te werken. Niet alleen voor vakken, maar ook de plekken waar wel en niet mag worden overgebleven. Ik heb al een voorgesteld om een gigantisch stoplicht neer te zetten. Daar is niets mee gedaan. Draagvlak is de kern en dat zal nog veel tijd vergen.
Zelf een probleem?
We willen jullie allemaal weer bedanken voor de reacties en het meedenken met Floris. Heb je zin in meer meedenkers? Je vindt op onze website weer een paar kersverse problemen. Of zit je zelf met een probleem dat je maar niet opgelost of omgedacht krijgt? Schroom je dan ook vooral niet om je eigen meedenkverhaal in te sturen.