Open dag bij de universiteit. Het krioelt van aspirant-studenten, stijf van de keuzestress. Verschillende faculteiten prijzen hun opleidingen aan. Meegekomen ouders stellen vragen, vaak verweven met de mededeling dat ze zelf ook gestudeerd hebben, in 1923, bij professor zo en zo, die ken je misschien wel?
Aspirant-studenten, neem deze les van mij aan: wat je kiest is minder belangrijk dan dát je kiest.
Ook ik krijg vragen, die ik braaf beantwoord. Nee, er zit niet heel veel wiskunde bij. Ja, er zijn meer jongens dan meisjes. Maar eigenlijk zou ik iets heel anders willen antwoorden. Iets veel algemeners, gericht aan alle studenten in spe, hier of elders langs de opties dolend. Jongens en meisjes, relax. Adem in, adem uit. Neem deze les van mij aan: wat je kiest is minder belangrijk dan dát je kiest. Die ene zaligmakende studie die je moet zien te vinden, of je leven is anders gedoemd te mislukken, die bestaat niet. Die ene studie die uitsluitend onderdelen omvat die jij ‘leuk’ vindt, die jou op het lijf zijn geschreven, die is er niet. Weet je niet wat je wil? Blijf kalm. Dat weet bijna niemand. De kunst is niet om die ene perfect passende studie te vinden, maar om iets te maken van de studie die je kiest. Ziedaar het enige studieadvies dat het onthouden waard is.
Ik bijvoorbeeld, ik heb scheikunde gestudeerd, en ben in de wetenschap blijven hangen. Was dat mijn enige weg naar geluk, naar professionele voldoening? Welnee. Ik had evengoed natuurkunde kunnen doen, of biologie, of geneeskunde. Ik had prima in het bedrijfsleven kunnen werken, of voor de overheid. Wat je doet is secundair. Hoe je het doet, daar gaat het om.
Luister. Je weet zelf wel ongeveer waar je goed in bent, in welke hoek je moet zoeken. Dat hoef je vandaag niet meer te ontdekken. Kies een studie in die hoek, om het even welke, en ga ervoor. Vraag je niet voortdurend af of dit nou wel is wat je ‘echt leuk’ vindt. Het spijt me, misschien is het je nooit eerder verteld, maar het leven is geen aaneenschakeling van leukigheden. Als je alleen wil doen wat je leuk vindt, ben je hier aan het verkeerde adres.
Twee dingen nog, tot slot. Een: stuur je ouders naar huis. Ze hebben hier niks te zoeken. Het idee van deze dag, van hoger onderwijs, is dat je zelf nadenkt, zelf kiest. Twee: vlucht niet in een ‘tussenjaar’. Tussenjaren bestaan niet. Wil je snowboardles geven in Colorado, doe dat dan, maar doe het honderd procent. Verhuis naar Colorado, ga snowboarden, leef, noem het geen tussenjaar.
Ja, zoiets zou ik willen zeggen. Maar zoiets zeg je natuurlijk niet. Stel je voor.
Deze column is van chemicus Marleen Kamperman. Ze is hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen en ontwikkelt nieuwe materialen, waarbij ze zich laat inspireren door de natuur. Op 23 april 2019 werd deze column gepubliceerd in de Volkskrant.
Foto: Banter Snaps via Unsplash