Smoke

Niet-roken bordjes hebben, net als alle andere `verboden` bordjes, uiteraard ten doel het roken te beperken. De ironie wil echter dat met dergelijke bordjes weleens precies het tegenovergestelde bereikt zou kunnen: dat ze het roken juist stimuleren.

Brian Earp van de Oxford University heeft een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de verboden-roken-bordjes. Zijn bevinding? Deelnemers aan het experiment, die verboden-roken-bordjes hadden gezien, kregen een sterkere behoefte om te roken na het zien van de bordjes dan ervoor. In de woorden van Earp: `Als ik tegen je zeg, `denk niet aan een roze olifant`, dan plaatst die opmerking ogenblikkelijk de gedachte aan een roze olifant in je hoofd. Niet-roken-bordjes zie je praktisch overal. Als je als roker over straat loopt en voortdurend dit soort boordjes ziet, dan heeft dat, zo blijkt uit ons onderzoek, op mensen die positief tegenover roken staan een duidelijk versterkend effect op de behoefte om  te roken.`

Alhowel Earp geen vervolgstudies heeft gedaan naar het effect van andere verbodsborden, durft hij wel het vermoeden uit te spreken, dat hetzelfde effect zal optreden bij vergelijkbare borden als `don`t do drugs` en `don`t drinke and drive`. Al deze signalen zullen op op degenen voor wie ze bedoeld zijn juist het tegenovergestelde effect bereiken. Als je bedenkt dat bijna alle `public health messages` op deze negatieve manier geframed zijn, zou je zelfs kunnen stellen dat de overheid mede-verantwoordelijk is voor de instandhouding die gewoontes, die zij juist probeert te bestrijden.

Conclusie? Als je bedenkt hoeveel verboden-bordjes er wel niet hangen in de openbare ruimte is hier een wereld te winnen. Met name scholen blinken er in uit, om bij de entree van het gebouw lange lijsten op te hangen met gedrag dat ze willen tegengaan. Hoe tragisch is het, dat met deze signalen precies het tegenovergestelde effect bereikt wordt. Zo is er een landelijke campagne op scholen tegen zwerfafval met als intrigerende leus `wij leren hier dat zwerfafval niet normaal is`. Wat denk je welke conclusie ik trek als ik dit bord tien keer gelezen heb? Juist!


Berthold Gunster
Met dank een Geertje van Berlo voor de tip.

Zie hier een verslag van de studie.