Collega's motiveren

Beste Berthold,

Ik werk bij een organisatie die, onder andere door nieuwe technologie, snel moet veranderen. Niet alle (oudere) collega's gaan daarin mee en daardoor ontstaat er een splitsing op het werk: de mensen die willen veranderen en de mensen die mopperen over de verandering of gewoonweg geloven in de oude manier van werken. Wat ik ook zeg, het lijkt ze niet van gedachten te doen veranderen. Hoe kunnen we ze motiveren?

Tim, 31, Amsterdam.

Eén van de meest frustrerende opgaven die we onszelf kunnen geven, is de poging andere mensen te motiveren. Het werkt bijna per definitie averechts.

Stel dat iemand tegen jou zegt: "Je kunt het." Wat is dan waarschijnlijk het gevolg? Dat jij je begint af te vragen of de ander jou misschien ziet als iemand die het juist niet kan. Waarom zou de ander immers tegen je zeggen 'je kunt het'? Zoiets zeg je toch alleen maar tegen mensen die de indruk wekken het vooral niet te kunnen?

Met dat ene zinnetje zijn de verhoudingen stante pede ondubbelzinnig gedefinieerd: de ander is een soort superheld. Een alleskunner. De reïncarnatie van Asterix zelf. Jij bent het tegenovergestelde daarvan. Een nietskunner. Een soort Obelix. Maar dan zonder de toverdrank.

Mensen motiveren leidt bijna per definitie tot vastdenken: van een probleem een ramp maken. Andere mensen moeten we niet willen motiveren. Onszelf motiveren, dat is al moeilijk genoeg.

Maar ja, wat dan wel? Wat helpt is een onderscheid te maken tussen motiveren en inspireren. Bij motiveren richt je de aandacht op de ander, bij inspireren op onszelf. Een mooi voorbeeld van dat laatste is een verhaal dat zich afspeelt in de oertijd van de computer.

Het management van British Airways wilde dat het personeel meeging met de tijd en de computer zou omarmen als het nieuwe Walhalla. Elke poging daartoe stuitte op weerstand.

"Waarom zouden we, het gaat toch goed zo?"
"Wat als die computers uitvallen, wat moeten we dan?"

Hoe meer het management probeerde de medewerkers te motiveren, des te meer weerstand. Tot één van de managers besloot een computer neer te zetten met wat spelletjes erop en een paar handige toepassingen.

Binnen de kortste keren had een aantal medewerkers de nieuwe machine ontdekt en niet veel later begonnen ze druk uit te oefenen op het management om meer van 'dit soort machines' aan te schaffen. "Die zouden we waarschijnlijk heel goed kunnen gebruiken in ons werk."

Andere mensen inspireren dus. Wees een lichtend voorbeeld. Doe je werk met plezier en lichtheid en bewijs dat het tot resultaten leidt. Wie weet werkt het als de toverdrank waar Obelix ooit per ongeluk in gevallen is.

Werkt 'mensen inspireren' altijd? Nee. Natuurlijk niet.

Als mensen geen ambities (meer) hebben, niet nieuwsgierig zijn en dus ook niets willen leren, kan je hoog en laag springen tot je een ons weegt, het zal geen enkel effect hebben. Maar stop hoe dan ook ze te motiveren. Het is verspilde moeite. Het enige effect is dat jouw laatste restje toverdrank waarschijnlijk erg snel uitgewerkt zal zijn.

Heb jij ook een werkdilemma dat je Berthold voor wilt leggen? Mail de redactie van RTLZ.