Het neusje van de zalm
Leraar Max heeft geen reukvermogen. Zeker voor singles zoals hij, zitten daar lastige kanten aan. In een teamvergadering op de school waar ik werk, zegt hij dat hij geurgehandicapt is en om die reden aftershave en dergelijke allen maar op de gok kan aanbrengen. En soms gok ik mis..
Zeker bij zweterig weer is het met lichaamsgeurtjes wel eens lastig, zegt hij. Ik hoop dat wanneer jullie me soms wat minder fris vinden ruiken, of zoiets van leerlingen hoort, je me dit meldt. Alleen al het feit dit te vragen, geeft me een flinke partij zekerheid. Dus graag.
Uiteraard haalt niemand zijn neus op voor dit verzoek.
Drie maanden later vertelt docente Ellen over een jongen bij haar in de klas, Bram. Medeleerlingen klagen er over dat hij stinkt. En dat is zo, zegt Ellen, maar ik vind het zo moeilijk daar met de ouders over te praten. Max immers ervaringsdeskundige - biedt aan dit gesprek met Bram en zijn moeder te voeren.
Dit wordt een lastig gesprek, zegt Max. En misschien zijn jullie na afloop woedend op me, maar dat risico neem ik.
Verbaasd kijken moeder en Bram hem aan. Maar eerst moet ik wat over mezelf vertellen. Ik ben erkend geurgehandicapt en dat heeft zo zijn voordelen. Ik ruik niks, dus ook geen smerigheid. Heerlijk is dat. Maar er zitten ook nadelen aan. Ook mijn eigen geurtjes ruik ik niet, waardoor het kan gebeuren dat anderen vinden dat ik niet lekker ruik, of zeg maar gewoon stink. In het begin was dat lastig en had ik het helemaal niet door. Het viel me hooguit op, dat mensen soms raar deden en me een beetje ontliepen. Tot een goede vriend me er op wees. Sindsdien heb ik een paar mensen gevraagd een neusje in het zeil te houden en me te waarschuwen als het wat minder gaat. En dat helpt prima. Dus ik ben helemaal gelukkig.
Bram, ik heb het idee dat jij en ik een beetje in hetzelfde schuitje zitten, want er zijn leerlingen en ook docenten die soms een luchtje bij jou waarnemen dat niet 100% is .
Na een geschrokken, maar allesbehalve emotionele reactie van moeder en Bram, vallen kwartjes op hun plek. Bram had al reacties gekregen, die hij niet goed kon plaatsen en had om die reden duidelijk minder zin om naar school te gaan. Nu kon hij er wat aan gaan doen.
Oké, zegt Max. Nu moeten we ook voor jou de Geuringsdienst van Waren inschakelen, net zoals bij mij. Heb jij mensen die je kunnen helpen? Aan mij heb je dus helemaal niks, dat begrijp je. Bram noemt Ellen, zijn mentor en een vriend in de klas. Die blijken graag hun neus voor het goede doel ter beschikking te stellen.
Max heeft voor Bram twee buttons gemaakt. Een voor Bram en een voor zichzelf. Er staat een grote neus op en de tekst Erelid NVGH: Nederlandse Verenging van Geurgehandicapten.
Een mooi voorbeeld van de omdenkstrategie van het etaleren: dat wat je normaal gesproken wilt verbergen, juist laten zien.
Jan Ruigrok
Juni 2012