Helemaal zat van school
Verzet je tegen iets of iemand en de kans is groot dat datgene waar wij ons tegen verzetten alleen maar sterker wordt. Tegelijkertijd is het vaak zo dat met een probleem meebewegen kan leiden tot een verdwijning, oplossing of transformatie. De omdenkstrategie van het respecteren (uitgebreid beschreven in ons boek Huh?!) is daar een mooi voorbeeld van. Misschien is het wel de leukste strategie van allemaal. Pas je dit toe, dan neem je ander volledig serieus. Je laat zien wat de consequenties van hun gedrag, stellingname, meningen of wensen zijn. Je geeft ze waar ze met zoveel woorden om vragen. Vreemd genoeg blijkt dan meestal dat ze dat helemaal niet willen. Klinkt vaag? Laten we het illustreren met een voorbeeld uit de praktijk.
"Dus in plaats van mijn inmiddels beroemde kom-op-je-kan-het-repertoire besloot ik dat ik er klaar mee was."
Skole lei
Ellis paste namelijk de strategie van het respecteren toe op een probleem waar ze met haar dochter tegenaan liep. Ze mailde ons het volgende:
"Ik woon met mijn man en twee kinderen in Noorwegen. Het schoolsysteem is hier iets anders dan in Nederland. In mijn beleving is het echt Noors om medelijden te hebben met kinderen die naar school gaan. Ze hebben ook een woord voor het niet gemotiveerd zijn voor school, "skole lei". Vrij vertaald zoiets als "helemaal zat zijn van school". En daar is alle begrip voor, al vanaf de lagere school.
Mijn dochter was ook skole lei, maar kon thuis niet echt op begrip rekenen. Ik heb haar moed ingesproken, opgepept, gemotiveerd, bij de haren erbij gesleept, hele opdrachten voorgekauwd, ga zo maar door. Soms gooide ik het over een andere boeg en zei gekscherend dat als ze echt niet meer naar school wilde, we haar wel konden ruilen met een kindje uit Afrika. Dan kan jij lekker op de vuilnisbelt spelen en dan kan dat kindje fijn naar school. Daar werd ze altijd erg boos om.
Ik denk dat ze net 16 was toen ze weer begon. Ze was weer aan het jammeren en zeuren, ze was heel gefrustreerd. Ze keek me met fonkelende ogen aan en riep: en ik wil niks horen over de kindjes in Afrika! Dus in plaats van mijn inmiddels beroemde kom-op-je-kan-het-repertoire besloot ik dat ik er klaar mee was. Ik pakte haar hand vast, keek haar in de ogen en zei: “Ik zie dat je niet gelukkig bent en dat vind ik heel erg. Als moeder is het voor mij belangrijk dat jij het goed hebt. Het spijt me dat ik nooit echt naar je geluisterd heb. Ik bel morgen naar school om te zeggen dat je er mee stopt. Bij de supermarkt hebben ze nog iemand nodig achter de kassa. Dan verdien je je eigen geld en kun je doen wat je wilt. Voor mij is het belangrijk dat je gelukkig bent, niet dat je een goede opleiding kiest. Ik hou van je zoals je bent.”
Mijn dochter is nog nooit zo kwaad op mij geweest als toen, drie dagen heeft ze me genegeerd. Daarna is ze gaan werken op school. Het bleek dat ze talent had voor schrijven, haar Noorse lerares begreep er niks van. Ze haalde goede cijfers, is aan de universiteit van Oslo gaan studeren en heeft nu een goede baan in Oslo. Ik ben trots op haar en ook een beetje op mezelf."
Meebewegen
Dit plotselinge meebewegen van haar moeder, ontregelde de hele boel. Het patroon waarin ze samen vast zaten, werd doorbroken. De strategie van het respecteren is zo effectief omdat mensen nogal eens absurde uitspraken doen, bizarre wensen tot uitdrukking brengen. Vaak zijn het niet meer dan wanhopige verzuchtingen. Proberen zo’n absurditeit dan met redelijkheid (of in dit geval het kom-op-je-kan-het-repertoire) te bestrijden werkt alleen maar averechts. Soms is het beter helemaal mee te bewegen. Vuur met vuur te bestrijden. Net zo lang totdat de vlam zozeer in de pan slaat, dat de ander wel moet blussen. En Ellis meende het echt! Ze mailde ook nog:
"Ik heb natuurlijk het verlangen in mij dat mijn kinderen slagen in het leven naar de norm van de maatschappij. Maar ik kan dat ook loslaten en inzien dat er veel manieren zijn om te slagen in het leven. Dus ik was me ervan bewust dat het heel goed zou kunnen dat ze echt niet meer naar school wilde en deze kans met beide handen zou grijpen. Ik meende oprecht dat ik dan net zo veel van haar zou houden. En haar zou steunen in die keus. Ook al hoopte ik meer op de keus voor school dan op die van de supermarkt."
De volgende keer dat jij met iemand vast zit in een patroon van klagen, zeuren, jammeren aan de ene kant en oppeppen, opbeuren en aanmoedigen aan de andere kant; pas dan ook eens de strategie van het respecteren toe. Je leest er meer over in ons boek Huh?!. En deel je succesverhalen vooral met ons. Vinden we leuk.
