Een bijzondere manier van "straffen"
Straf. Een lastig onderwerp als het gaat om opvoeden. Want moet je kinderen die lastig gedrag vertonen straffen? Naar je kamer, huisarrest, geen zakgeld, geen toetje, strafregels, nablijven of een corrigerende tik. De lijst met denkbare straffen is lang. En die zouden er allemaal voor moeten zorgen dat het kind zich niet nogmaals ongewenst zal gedragen.
Averechts effect
Alhoewel verbieden en straffen op de korte termijn een zeker effect kan hebben, weten we uit onderzoek dat verbieden op de lange duur meestal juist averechts werkt. Een belangrijke reden daarvoor is dat kinderen deze aanpak (terecht) als een vorm van wantrouwen zullen ervaren. Hoe meer je gebruikmaakt van deze aanpak, des te meer zal een kind het gevoel hebben voortdurend gecontroleerd en gecorrigeerd te worden. Het kind is bij voorbaat verdachte. Tja, als het voortdurend als een verdachte wordt behandeld, waarom zou het zich dan nog anders gedragen? Helaas is straffen voor veel ouders een vast onderdeel van hun opvoedingsrepertoire. Bijna altijd met de beste bedoelingen. Het idee is oprecht het kind ‘beter’ te maken.
Je hoeft niemand te straffen om ze beter te maken, je hoeft ze er slechts aan te herinneren hoe goed ze al zijn
Je bent al goed
Er is ook een andere aanpak denkbaar. Neem nou de sage over de aanpak van de Babemba-stam in het zuiden van Afrika. Zij gaan op een bijzondere manieren om met mensen in hun gemeenschap - volwassenen én kinderen - die zich misdragen. Doe jij iets dat niet door de beugel kan, dan verzamelen alle dorpsbewoners zich op het centrale plein en omringen je. Één voor één beginnen ze tegen je te praten. Wat je te horen krijgt is een grote stroom aan positiviteit. Ze herinneren je aan alle goede dingen die je hebt gedaan. Benadrukken jouw mooie eigenschappen. Ze benoemen alle aardige dingen die je ooit voor anderen deed, al jouw goede daden. En dat soms dagenlang. Als iedereen is uitgesproken, word je met een feestelijke ceremonie opnieuw verwelkomd in de gemeenschap.
Dit doen ze niet om je veren in je reet te steken. En zelfs niet alleen maar vanuit het idee dat het beter werkt om te bekrachtigen wat wél goed gaat dan je te focussen dat wat er niet goed gaat. Wat hier aan ten grondslag ligt is de overtuiging dat ieder mens, ieder kind als goed geboren wordt. Maar mensen maken nou eenmaal fouten. Dat is geen slecht gedrag, maar een schreeuw om hulp. Je hoeft dus niemand te straffen om ze beter te maken, je hoeft ze er slechts aan te herinneren hoe goed ze al zijn.
Ongestold verlangen
Ook in onze boeken over opvoeding (zoals Lastige kinderen? Heb jij even geluk) en onze webinars (zoals Stop met opvoeden) staat het lastige gedrag van kinderen centraal. Dat lastige gedrag definiëren we als volgt: lastig gedrag is niets anders dan ruwe energie, ongestold verlangen; een behoefte die zich op een stuntelige manier uitdrukt. Daarin delen we dus de visie van deze sage. Kinderen zijn niet lastig, kinderen vertonen bepaald gedrag omdat ze op zoek zijn naar verbinding, autonomie en competentie. Ieder mens op de wereld wordt gedreven door die drie basisbehoeftes. En de sleutel naar waarom jouw kind zich "lastig" gedraagt, vind je dan ook bijna altijd in het niet vervuld worden van één van die drie verlangens.
Stop met opvoeden webinar
In ons webinar Stop met opvoeden gaan we nog veel dieper in op hoe je vanuit het omdenken naar opvoeding kunt kijken en hoe je problemen rondom verbinding, autonomie en competentie kunt herkennen en ermee om kunt gaan. We organiseren er weer eentje op donderdag 20 mei om 20:15 uur. Een kaartje kost 25 euro en kun je hier kopen. Klik hier als je eerst meer wilt weten over wat dat webinar precies is.
Bron: Tijdschrift voor Positieve Psychologie
P.S. We ontvingen van een lezer een link naar deze pagina met de waarschuwing dat dit verhaal waarschijnlijk een broodje aap is, een zogenaamde Urban Legend. Maar we ontvingen van andere lezers weer berichten dat zij vergelijkbare manieren van omgaan met straffen herkennen vanuit hun eigen cultuur. En mensen raakten geïnspireerd door het voorbeeld. We hebben dus besloten het artikel te laten staan met de kanttekening dat het voorbeeld van Babemba-stam waarschijnlijk geromantiseerd is. Zie het als een sage en focus je op de les die je eruit kunt halen voor jezelf.
