Column AD 27-6: Waarom het bij problemen soms niet helpt om alleen naar de oorzaak te kijken

Weten waarom iets niet werkt, betekent niet dat je weet hoe het wél werkt.

Een jonge vader stuurde ons het volgende verhaal. Zijn 7-jarige zoon kon niet slapen. Vader wilde hem helpen en vroeg: ’Heb je ergens pijn?’ ‘Word je gepest op school?’ ‘Heb je bij voetbal op je kop gehad?’ Maar wat hij ook probeerde, het probleem bleef: geen schermtijd na het avondeten, minder suiker, meer buitenspelen, donkere rolgordijnen. Zelfs loslaten en er geen aandacht meer aan besteden hielp niet. Hij kreeg er zelf nota bene slapeloze nachten van. Wat was nou toch de oorzaak?

Wat vader deed doen we allemaal: we denken ‘als we de oorzaak van ons probleem weten, nemen we die weg en is de situatie gefixt.’ Band lek? Gaatje plakken, klaar. Maar helaas, bij complexere problemen werkt dat niet. Hoe meer je analyseert, hoe meer je graaft in je problemen, hoe erger het vaak wordt.

Op een avond vroeg de jongen: ‘Pap, ik wil praten over waarom ik niet kan slapen. Misschien heb ik vandaag niet goed gerekend op school’. Op dat moment realiseerde vader zich: mijn zoon van 7 jaar kan alleen nog maar probleem-praten. Ik heb hem meegesleurd in een negatieve spiraal. Gelijk herinnerde hij zich een zin uit een omdenkboekje: ‘kijk niet naar wat er niet werkt, kijk naar wat er wél werkt’. Hij vroeg zijn zoon: ‘Wat zou wel werken? Wat heb je nodig?’ Zijn zoon fleurde meteen op: ‘Dat je een liedje voor me zingt!’ Zo gezegd, zo gedaan. Na het liedje en een nachtkus draaide het kind zich tevreden om en sliep in. En zo ging het voortaan altijd.

Een paar weken later zat vader gefrustreerd achter zijn PC. Niets lukte. Zijn zoon pakte zijn hand en zei: ‘Wat heb je nodig papa? Zal ik anders een liedje voor je zingen?’