Rokende collega's
Het is tijd om deze meedenker van Heleen af te sluiten. Ze werkt in een klein team in de zorg en daar zitten ook collega’s bij die roken. Dat zorgt voor wat wrijving en problemen. Lees hieronder haar verhaal en op welke manieren jullie met haar meedachten.
Het probleem van Heleen
Ik werk in een verpleeghuis waar oudere dementerende wonen en ik werk in een klein team die elkaar ook afwisselen. Nu zitten er in mijn team een paar die roken en ook buiten rookafspraken een sigaret gaan roken. Gevolg: op een dag zeker een half tot een uur tijd extra kwijt aan roken en daarnaast laat je het werk liggen voor niet-rokers. De regel in onze organisatie is feedback geven maar dat werkt niet, ook niet in teamoverleg. Want afspraken vervagen binnen korte tijd of lappen ze aan hun laars. Gisteren is het weer besproken in het teamoverleg en ze gaan vaker controleren. Maar het blijft een terugkomend probleem tussen niet-rokers en rokers. Nu komt de vraag… hoe kan ik het rookgedrag van mijn collega's omdenken? Ben erg benieuwd naar jullie visie!
Direct onder dit artikel en via Facebook, Twitter en LinkedIn hebben wij heel veel reacties binnengekregen, waarvoor wij heel dankbaar zijn. Voor diegenen die hebben gereageerd is de situatie vaak erg herkenbaar, zowel voor rokers als niet-rokers. We hebben een selectie gemaakt uit de reacties en zullen die aan de hand van onze Omdenkmatrix hieronder bespreken.
De feiten
Maar laten we eens beginnen met de feiten. Wat is er nou eigenlijk precies aan de hand? Door beter naar de feiten te kijken zul je zien dat in sommige gevallen het probleem eigenlijk al verdwenen is. Misschien is er geen probleem of is het eigenlijke probleem heel iets anders dan je aanvankelijk dacht. Het is de eerste, maar misschien ook wel moeilijkste, stap van het omdenken.
Edwin stelt bijvoorbeeld dat de kern van het probleem niet het roken maar het gevoel van oneerlijkheid is. Hij geeft aan dat niet-rokers de perceptie hebben dat hun rokende collega’s langer en vaker pauze nemen waardoor de eerstgenoemde groep zich gedwongen voelt de ‘verloren tijd’ van de rokende collega’s goed te moeten maken qua werk.
Patrick vindt zelfs dat het er helemaal geen probleem is. "En als mensen niet meer roken, gaat iedereen dan beginnen over koffie drinken?" Hij is van mening dat men zich moet focussen op belangrijkere zaken.
En Ronald vraagt zich af of Heleen eigenlijk wel de probleemhebber is: "Als ik het verhaal zo lees dan is dit niet het probleem van de rokers of de niet-rokers, maar van de leidinggevenden. Als er duidelijke afspraken zijn over roken, moeten zij degene zijn die het personeel aanspreken. Ik zelf ben een roker, maar als ik merk dat mijn rokende collega's meer rookpauze's nemen dan afgesproken en aanspreken werkt niet, dan stap ik op mijn leidinggevende af. Die moet het bespreekbaar maken tijdens bijvoorbeeld een functioneringsgesprek."
Ik vind het zelf niet zo'n probleem, zolang het werk maar gedaan wordt.
Waarnemen of loslaten
Soms is iets nou eenmaal een probleem. Je kunt dan een probleem waarnemen en de 'shit-punt-regel' hanteren: rokers nemen meer rookpauzes dan afgesproken en dat is shit. Punt. Maak geen probleem van het probleem.
En nogal eens zijn de feiten zo onontkoombaar dat je je verwachtingen los moet laten. Dat jouw collega's rokers zijn, daar kun je vrij weinig aan doen. Misschien gaat het in dit geval wel om het loslaten van verwachtingen omtrent inzet op de werkvloer?
Saskia schrijft: ''Ik zou zeggen werk je eigen takenlijst af. Spreek met elkaar wie welke taken heeft. Laat de roker lekker roken en geniet ervan dat jij geen roker bent. Wees lief voor elkaar want dàt is in het belang van de afdeling.''
Jeanine vindt dat er juist minder regels zouden moeten zijn: ''...en vooral wat minder vergelijken." Gaby schrijft hierover dat het haar niet uitmaakt als haar collega's gaan roken. Zij is van mening dat de niet-rokers ook minder op de ander kunnen letten.
Jacqueline heeft hier ervaring mee: ''Als je je werk goed doet, de resultaten zijn goed en je werk is af. Dan maakt het toch niet uit? Ik kende genoeg collega’s die de hele dag niks uitspookten en met hun telefoon aan het spelen waren of net deden of ze heeeeel druk waren. Het gaat om de resultaten en niet om de hoeveelheid uren die je (zichtbaar) achter je computer doorbrengt.''
Hans zegt: ''Gewoon accepteren dat de dingen niet altijd gaan zoals jij redelijk vindt. Ridiculiseren en of verbieden lijkt contraproductief.''
Ook Kevin heeft een lekkere levenshouding: "Gewoon niet zo zeuren Heleen. En lekker ook die pauze pakken. Iedereen blij. Je moet toch werken tot je dood bent, dus dat werk wacht soms wel."
Roken afschaffen op het werk in de zorg, probleem opgelost!
Oplossen
Soms kun je een probleem daadwerkelijk oplossen. Je verlangen realiseren door de feiten te veranderen. Ook aan de rokende collega's kan iets gedaan worden.
Veel mensen stellen voor om het gesprek aan te gaan met de leidinggevenden. De rokers houden zich niet aan de afspraak dus het is de taak van de leidinggevenden om daar iets aan te doen. Natasja: ''Is er dan geen leidinggevende die de rokers hierop aan kan spreken?'' Anita schrijft hierover: ''In plaats van controleren, je ergeren en afspraken of regels op laten leggen, kan de leiding misschien die vraag eens bij de rokers neerleggen.''
Of ga in gesprek met de rokers zelf. Claudia: ''De werkdruk is hoog voor zowel roker als niet-roker. Laat ieder zijn eigen verantwoordelijkheid nemen voor zijn werk en probeer er in overleg samen iets van maken.''
Ook wordt er gesproken om het verbieden van roken op de werkvloer. ''Werkgevers kunnen roken gewoon tijdens werktijden verbieden, rook maar voor en na je werk en in officiële pauzes, je niet-rokende collega's hebben ook geen excuus om een aantal keer per dag hun werkplek te verlaten'', vindt Hans.
Linda noemt communicatie als belangrijke tool: ''Ik ben zelf een roker en in de zorg werkzaam. In de dagdienst rook ik pas wanneer alle bewoners uit bed en naar het dagcentrum zijn. Daarna altijd in overleg met collega (indien aanwezig) van de dagdienst. In de avonddienst zijn we altijd aanwezig met twee personen. Ik overleg altijd met mijn collega’s of zij het goed vinden als ik (na mijn taken op dat moment te hebben gedaan) even naar buiten ga voor een sigaret. Bij mij in het team is er geen irritatie over voor zover ik weet. Communicatie is belangrijk hierin lijkt me.''
Rayziya: ''Maak er een officiële pauze van en noem het ROOOK-pauze: Regelmatig in de Openlucht Onbevangen en Ongeorganiseerd Keuvelen. Je kunt hier met of zonder sigaret/telefoon/appeltje etc. aan deel nemen zolang je de afkorting maar serieus neemt!''
Ook de mensen die voorstellen dat de werkgever van Heleen een stoppen-met-roken-traject aan gaat bieden aan de rokers, zitten in de hoek van het oplossen van het probleem.
Bedankt rokers, door jullie heb ik meer pensioen.
Omdenken
Bij omdenken geldt: hoe meer probleem, hoe beter! Soms lukt het je om een nieuwe mogelijkheid te creëren dankzij het probleem. Een situatie die er zonder het probleem nooit geweest was. Dat lukt niet altijd en is ook niet altijd nodig. Oplossen en loslaten kunnen namelijk al doorslaggevend zijn. Bij dit probleem zijn er ook een aantal omdenk-suggesties gegeven. Hoe kun je nou gebruik maken van je rokende collega's?
Zo wordt er bijvoorbeeld veel gesproken over wat rokers kunnen doen in de tijd dat zij buiten staan te paffen. Marije zegt hierover: ''Zijn er klusjes of werkzaamheden waar men nooit aan toekomt, die tijdens het roken gedaan kunnen worden? Laat de rokers deze klusjes doen. Stoppen is natuurlijk beter, maar dat is een oplossing en een discussie die je niet gaat winnen. Dus maak gebruik van de tijd die de rokers gebruiken om te roken.''
Irene gaf hier haar eigen draai aan: ''Toen ik nog rookte en in de zorg werkte, geen vastgestelde pauzes, probeerde ik van onze rookmomentjes feedbackmomentjes te maken. Even de bijzonderheden rondom cliënten bespreken en weer door. Nou waren dat wel onze enige pauzes...''
Kitty stelt voor om de bewoners er ook bij te betrekken: ''Laat de rokende collega’s even met een rokende bewoner een sigaret roken. Rokers vinden dat vaak gezellig en zo heeft de bewoner een beetje quality time met de verzorging die daar normaal gesproken, door de werkdruk, geen tijd voor hebben.'' Ook Edwin volgt deze lijn van denken, al hoeft het van hem niet per se een rokende bewoner te zijn: "Dan heeft de roker zijn rokertje en de oudere wat beweging, verandering en (min of meer) frisse lucht. Je zou er een afspraak van kunnen maken: roken mag maar nooit alleen."
Ook wordt er gekeken naar de voordelen voor de niet-rokers. Zouden zij dan niet ook gewoon extra pauze moeten krijgen? Loes schrijft daarover: ''Na iedere extra rookpauze die genomen wordt, krijgen de niet-rokers evenveel pauze. Dus die mogen ook vijf minuten even naar buiten." Wim is het hier helemaal mee eens: ''Het is bewezen dat mensen die regelmatig een korte pauze nemen (al dan niet een rookpauze) nadien productiever zijn dan dat ze uren bezig blijven...''
Reactie van Heleen
Uiteraard hebben we Heleen ook zelf gevraagd of ze iets aan de reacties heeft gehad en of er op haar werk inmiddels al iets veranderd is. Ze mailde ons het volgende:
Wat een hoop reacties op het verhaal! En ook zo uiteenlopend.
Wat me verbaasd is dat er nog zoveel reacties zijn die zeggen dat de niet-rokers verdraagzamer moeten zijn tegen over de rokers. In mijn ogen is dat de omgedraaide wereld. Het is de roker die zich niet aan de afspraak houdt, werk voor een ander laat liggen en de kantjes ervan af loopt. Die een verslaving heeft en zijn verantwoording niet na komt. En dan moet de niet roker verdraagzamer zijn... 😄
Je begrijpt dan ook wel dat ik het met deze reacties niet eens ben.
Ook niet met de reacties die voorstellen dat de rokers met de bewoners die ook roken mee gaan roken. Alsof dat een win-win-situatie is. Is hetzelfde als een niet-roker die met een bewoner een frisse neus haalt. Prima, als daar de tijd voor is. Maar dat is nu net het punt.
Daarnaast wordt er ook veel gezegd: ga ook mee roken, neem ook jouw extra tijd. Dat is volgens mij alleen maar een sneeuwbaleffect en dan blijft er alsnog werk liggen wat zich opstapelt. Ik begrijp deze strategie ook niet zo goed. Voor wie is dat winst?
Het enige waar ik me op een positieve wijze tot nu toe in kan vinden is dat de leidinggevende een cursusaanbod geeft met stoppen met roken. In het kader van vitaal en gezond werken. En daarbij duidelijk zijn dat er afspraken zijn omtrent pauzes en roken, waar gevolgen aan zitten als je je hier niet aan houdt.
In mijn geval blijf ik het herhalen en feedback geven en ik merk wel enig verschil als ik met rokers uit mijn team werk. Ze gaan minder en overleggen eerst. Maar het is mijn probleem niet meer. Onlangs heb ik ontslag genomen bij deze werkgever, onder andere vanwege de slechte communicatie waaronder dit probleem.
Zelf een probleem?
Allemaal ontzettend bedankt voor jullie waardevolle bijdragen aan het probleem van Heleen. Wil je nog meer tips lezen? Bekijk dan de reacties hieronder of lees verder via Facebook, Twitter en LinkedIn.
Kun je er geen genoeg van krijgen? Hier vind je nog meer meedenkers om je tanden in te zetten. Zit je zelf met een probleem? Wie weet is het wel geschikt voor de volgende meedenker. Mail ons gerust!